Domination des rois francs

 

 


FOR 26
01.01.0534
31.12.0534
Non indiqué
Hoc consule (Paulino juniore, indictione XII) reges Francorum Childebertus, Chlotarius et Theudebertus Burgundiam obtinuerunt, et fugato Godomaro rege, regnum illius diviserunt.
Marii chronicon.
Non indiqué

FOR 27
01.01.0553
31.12.0553
Non indiqué
Hoc anno mons validus Tauretunensis, in territorio Vallensi, ita subito ruit, ut castrum, cui vicinus erat, et vicos, cum omnibus ibidem habitantibus oppressisset : et lacum in longitudine LX millium, et latitudine XX millium, ita totum movit, ut egressus utraque ripa, vicos antiquissimos cum hominibus et pecoribus vastasset; etiam multa sacrasancta loca cum eis servientibus demolisset : et pontem Genevacum, molinas et homines per vim dejecit, et Genava civitate ingressus, plures homines interfecit.
Marii chronicon. — Cf. Gregor. Turon. Hist. Francor. Lib. IV, c. 31.
Non indiqué

FOR 28
01.01.0574
31.12.1574
Invasion des Lombards dans le Valais et à Saint-Maurice. Ils sont battus par les Francs près de Bex.
-1)Eo anno iterum Langobardi in Valle ingressi sunt, et Clusas obtinuerunt, et in monasterio Acaunensium diebus multis habitaverunt, et postea in Baccis pugnam contra exercitum Francorum commiserunt, ubi pene ad integrum interfecti sunt, pauci fuga liberati. -2)Thalvardus et Nuncio duces Langobardorum per ostiola in Sidonense territorium cum exercitu sunt ingressi, ad Monasterium Sanctorum Agaunensium nimiam facientes stragem Baccis villa, nec procul ab ipso monasterio, et duces eorum exercitus a Violico et Theudofredo ducibus Gonthramni sunt interfecti quadraginta (millia) tantum ex illis fugaciter Italiam redierunt.
-1)Marii chronicon. -2)Fredegarii chronicon, lib. IV, cap. 62, apud Canisium.
Non indiqué

FOR 29
01.01.0572
31.12.0593
Gontran, roi des Francs et des Burgondes, donne à Saint-Sigon une grotte appelée Balmette, située près de l'église de Saint-Desiderius (Saint-Didier, aujourd'hui Saint-Loup, près de Lassaraz). Il lui donne en même temps des terres situées à Orny, Daillens, Oulens, Tolochenaz, Romanel et Apples.
Acta aput Chalun civitatem, XII. Kal. martii, anno domini DC, regnante Guntranno rege anno V.
M.D.R. VI. Cartulaire de Lausanne, pag. 30.
Les indications chronologiques de cette charte sont inexactes, car l'an V du règne de Gontran ne concorde pas avec l'année 600, qui est postérieure à la mort de ce roi.

FOR 30
01.01.0500
31.12.0600
Le Cartulaire de Lausanne place avant l'évêque Marius un autre évêque de Lausanne, nommé Prothasius. Mais, comme on le verra plus tard, il est probable que ce dernier a vécu seulement au VIIe siècle.
Non indiqué
Non indiqué
Non indiqué

FOR 31
01.01.0581
31.12.0601
Saint Marius, évêque d'Avenches ou de Lausanne; élu en 581, mort en 601. Il assista en 585 au concile de Mâcon, et tint l'épiscopat pendant 20 ans et 8 mois. La chronique qui porte son nom vient d'être réimprimée dans le 13e volume des Mémoires et Documents de la Suisse romande.
-1)Post illum fuit episcopus beatus Marius, de quo ita scriptum invenitur in veteri regula Lausannensi et nova. Anno domini DCI, Marius Aventicensis seu Lausannensis episcopus obiit. Suscepit autem episcopatum anno ab incarnatione domini DLXXXI, et tenuit annis XX, mensibus VIII, et vixit annis LXIIII. -2)Idem sanctus Marius, sicut ab antiquis audivi, oriundus fuit de episcopatu Edunensi seu Augustudinensi. nobilis genere sed nobilior moribus, ubi adhuc ejus vita scripta esse dicitur.
-1)Cartulaire de Lausanne, pag. 29. -2)Ibidem, pag. 32. -Schmitt, hist. du diocèse de Lausanne; Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 184 à 200.
Non indiqué

FOR 32
01.01.0590
31.12.0600
L'évèque Marius fonde sur son propre terrain l'église et la ville de Payerne.
Idem servus Christi Marius episcopus, in honore S. Marie genitricis domini, templum et villam Paterniacam in solo construxit proprio, dedicavitque sub die VIII Kal. julii, indictione V, episcopatus vero sui anno XIV, regnante domino Guntrando rege.
Cartulaire de Lausanne, pag. 30.
Datation approximative : an 595

FOR 33
01.01.0603
31.12.0603
Découverte du corps de S. Victor, à Genève.
Eo anno corpus sancti Victoris, qui Salodoro cum sancto Ursione passus fuerat, a beato AEconio Pontifice Mauriennense invenitur. Quadam nocte in sua civitate ei revelatur in somnum, ut surgens protinus iret ad ecclesiam, quam Sedeleuba regina in suburbano Genavensi construxerat : in medio ecclesiae designato loco illud sanctum corpus adesse. Cumque Genavam festinus perrexisset cum beatis Rustico et Patricio episcopis, triduanum facientes jejunium, lumen per noctem, ubi illud gloriosum et splendidum corpus erat, apparuit. Quod cum silentio hi tres Pontifices, cum lacrimis et orationibus, elevato lapide, in arca argentea invenerunt sepultum. Cujus faciem rubentem quasi vivi repererunt. Ibique Princeps Theudericus praesens aderat, multisque rebus huius ecclesiae tribuens maximam partem facultatis Warnacharii ibidem confirmavit.
Fredegarii chronicon, lib. V, cap. 22, apud Duchesne, tom. I, pag. 746.
Non indiqué

FOR 34
01.01.0610
31.12.0610
Invasion des Allemani dans la Bourgogne transjurane.
His diebus et Alamanni in pago Aventicense Ultra-jurano hostiliter ingressi sunt, ipsumque pagum praedantes, Abbelenus et Herpinus comites, cum caeteris de ipso pago comitibus, cum exercitu pergunt obviam Alamannis. Uterque falangae wangas ( Alias ordines) jungunt ad praelium. Alamanni Transjuranos superant, plurimos eorum gladio trucidant et prosternunt, maximam partem territorii Aventicensis incendio concremant. Plurimorum nimium hominum multitudinem exinde in captivitatem duxerunt, reversique cum praeda pergunt ad propria.
Fredegarii chronicon, lib. V, cap. 37, apud Duchesne, tom. I, pag. 751. — Conf. chronicon Aimoini Floriacensis. — Trouillat I, N° 23.
Non indiqué

FOR 35
01.01.0613
31.12.0613
La reine Brunehaut est arrêtée à Orbe et livrée au dernier supplice.
Factione Warnacharii Majoris domus, cum reliquis maxime totis proceribus de regno Burgundiae, Brunechildis ab Erpone comestabulo de pago Ultra jurano, ex villa Urba, una cum Theudelane germana Theuderici producitur, et Chlotario in Rionova vico super Vincennam fluvium praesentatur.....(Chlotarius) per triduum eam diversis tormentis adflictam, jubet prius camelo per omnem exercitum sedentem perducere : post haec comam capitis, uno pede et brachio ad vitiosissimi equi caudam ligare, ibique calcibus et velocitate cursus membratim disrumpitur.
Fredegarii chronicon, lib. V, cap. 42, apud Duchesne, I, 753. — Suite de la chronique de Marius, M.D.R. XIII, pag. 43.
Non indiqué

FOR 36
01.01.0613
31.12.0613
Erpo est institué duc de la Transjurane.
Erponem ducem genere Francum, loco Theudelanis, in pago Ultra Jurano instituit. Qui dum pacem in ipso pago vehementer arripuisset sectari, malorum nugacitatem premens, ab ipsis pagensibus, instigante parte adversa, consilio Alethei Patricii, et Leudemundi Episcopi, et Erponis comitis, per rebellionis audaciam Erpo dux interficitur.
Fredegarii chronicon, lib. V, cap. 43, apud Duchesne, I, 753.
Non indiqué

FOR 37
01.01.0635
31.12.0651
Ramnelène ou Chramnelène, duc ou patrice de la Transjurane. On croit que c'est le même personnage qui est désigné dans le cartulaire de Lausanne (pag. 28) sous le nom de Felix Granvelensis, et dans les annales de Flavigny sous le nom de Felix Gramnelenus. (Apud Pertz, script. III, 149.) On présume que c'est à ce duc Ramnelène qu'il faut attribuer la fondation ou la restauration des deux couvents indiqués dans le cartulaire de Lausanne (pag. 28 et 29). On avait cru autrefois qu'un de ces couvents était situé à Châteaud'Oex. Mais on a reconnu qu'il y avait erreur, et que le passage de la vie de St. Colomban qui s'y rapporte ne peut s'entendre que du couvent de Romainmôtier, situé sur les rives du Noson :
in saltu Jurensi super Novisonum fluviolum.
M.D.R. III, 2e partie. Introduction au cartulaire de Romainmôtier. — Ibidem, pag. 810, et suiv.
Non indiqué

FOR 38
01.01.0640
31.12.0650
S. Prothasius, premier évêque de Lausanne nommé dans la chronique du cartulaire de Lausanne.
Audivit tamen a pluribus antiquis sacerdotibus et fidedignis, quod idem beatus Prothasius fuit de Venetia oriundus, et adhuc ibi ejus vita scripta posset inveniri. Cum aliquamdiu sedisset in espiscopatu Lausannensi, ivit in Juri que est super villam que dicitur Bieri, pro abscindendis lignis ad reedificandum ecclesiam Lausannensem, et ibi diem clausit extremum, et fuit super ramum unum a monte adductus usque ad planum ad locum qui dicitur Birula, quia ibi fuit facta ei quedam parva bieri, quod latine dicitur feretrum, super quod fuit portatus usque ad villam que dicitur Bieri, quia factum fuit ei ibi unum majus feretrum, quod in vulgari dicitur bieri, et ideo illa villa dicitur Bieri. Et inde fuit adportatus usque ad villam que modo dicitur Sanctus Prothasius, quae tunc dicebatur Basuges, et fuit ponitus in ecclesia que dedicata erat in honore beate Marie, et quando illi qui eum portabant voluerunt eum inde adportare apud Lausannam, non potuerunt illum inde movere et sepelierunt eum ibi in ecclesia ante cancellum in navi, etc.
Cartulaire de Lausanne, pag. 28.
La chronique de laquelle est tiré ce récit légendaire présente des difficultés quant à l'époque à laquelle on doit placer l'épiscopat de S. Prothasius. Elle le fait contemporain du roi Clovis I, du pape Agapit et de la construction d'un couvent par Ramnelène. Or, on ne sait comment concilier ces dates contradictoires, et des critiques très estimés pensent qu'il faut placer l'épiscopat de S. Prothasius au milieu du VIIme siècle, sous le règne de Clovis II. C'est précisément l'époque où vivait le patrice Ramnelène. — Consultez à ce sujet l'introduction du cartulaire de Romainmôtier, M.D.R. III, seconde partie, et le Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 211 et suiv.

FOR 39
01.01.0654
31.12.0656
Bulle du pape Eugène I en faveur de l'abbaye de St. Maurice d'Agaune.
Non indiqué
Mémorial de Fribourg, 1857, pag. 348.
Non indiqué

FOR 40
01.01.0660
31.12.0670
Chilmegesilus, évêque de Lausanne.
Post beatum Prothasium fuit episcopus Lausannensis beatus Chilmegesilus, cujus corpus honorifice jacet cum corpore beati Marii Lausannensis episcopi in ecclesia beati Marii que quondam dicebatur beati Thyrsi, de quo ita scriptum invenitur in quodam libro beate Marie Lausannensis : anno XI Clotarii regis et tempore Chilmegesili Aventicensis vel Lausannensis episcopi, Ermendrudis construxit monasterium Balmense anno domini DXXXII.
Cartulaire de Lausanne, pag. 29.
Les mêmes raisons indiquées ci-dessus à l'occasion de S. Prothasius, ont engagé à transporter l'épiscopat de Chilmegesilus au VIIe siècle, sous le règne du roi Clotaire III. (Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 219 et suiv.) Datation approximative : an 666

FOR 41
01.01.0753
31.12.0753
Le pape Etienne II, se rendant à Paris, s'arrête à Romainmôtier, et lui donne le nom de Romanum Monasterium.
Erat tunc temporis impartibus Galliae rex pius, nomine Pipinus, ille Pipinus, cujus filius fuit heres et imitator Karolus Magnus ; qui audiens necessitatem sanctae Romanae ecclesiae, vocavit predictum dominum papam Stephanum, ut ad se veniret et de principibus tres secum deduceret, cum quibus tale consilium inveniret, quo ejus ecclesiae subveniret; annuens precibus regis, usque Parisius venit.....In supradicto vero negotio et itinere in quibusdam Jurensibus partibus posito monasterio jussit sibi hospitium preparare; sed susceptus et servitio habitantiura fruitus, ut erat pius et misericors, hospitium benigne suscepit; et ex caritate locum benedixit et sanctificavit et ad honorem apostolorum ecclesias ibi consecravit, et Romanum Monasterium nominavit.
M.D.R. III. Cartulaire de Romainmôtier, pag. 419 et 420.
Non indiqué

FOR 42
01.01.0755
31.12.0755
Le roi Pépin se rend en Italie au secours du pape, en passant par Genève et la Maurienne.
Haec Pipinus rex cum per nuncios audisset, nimium furore et ira motus, commoto iterum omni exercitu Francorum per Burgundiam, per Cavalonnum urbem, et inde per Januam usque ad Mauriennam veniens, etc.
Fredegarii chronicon, lib. V, apud Duchesne, tom. I, pag. 775.
Non indiqué

FOR 43
07.10.0766
07.10.0766
Ayroenus donne à l'abbaye de S. Maurice une terre allodiale, située à Taurniacum, Torny au canton de Fribourg. L'évêque Villicarius est indiqué comme supérieur de l'abbaye.
Data die martis proximo post Kalendas octobris, anno XIV regnante domno nostro Bibino rege.
Hist. Patr. Mon. Chart. II, col. 1 et 2.
Non indiqué

FOR 44
01.01.0769
31.12.0770
Le roi Carloman confirme les privilèges accordés par les rois ses prédécesseurs, à l'abbaye de Moutier-Grandval.
Datum die XI Kal. Aprilis, anno primo regnante Carlomano rege. Actum Attiniago, palacio publico.
Bouquet, V, 715. — Schoepflin, A. D. I, 43. — Trouillat, I, N° 41 (sine data).
Non indiqué

FOR 45
01.01.0771
31.12.0814
Udalric, êvêque de Lausanne. Il assista en 794 au concile de Francfort sur le Mein.
Tempore Karoli fuit Vdalricus episcopus.
Cartulaire de Lausanne, pag. 33. - Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 233.
Non indiqué

FOR 46
01.01.0773
31.12.0773
Charlemagne, se rendant en Italie à la tête de ses armées, s'arrête à Genève, où il tient conseil. Il envoie son oncle Bernard par le Mont-Joux (Grand S. Bernard), et passe lui-même par le Mont-Cenis.
Rex rebus quae inter Romanos et Langobardos gerebantur, diligenti cura pertractatis, bellum sibi contra Langobardos pro defensione Romanorum suscipiendum ratus, cum toto Francorum exercitu, Genuam Burgundise civitatem, juxta Rhodanum sitam venit. Ibique de bello suscipiendo deliberans, copias quas secum adduxerat, divisit, et earum partem cum Bernhardo patruo suo per Montem Jovis ire jussit; alterum ipse ducens per Montem Cinisium, Italiam intrare contendit.
Eginhardi annales, apud Pertz, I, 151. — Poetae saxonici annalium lib. I, apud Duchesne, II, pag. 138. — Spon, hist. de Genève, tom. I, pag. 29.
Non indiqué

FOR 47
01.01.0770
31.12.0790
Bulle du pape Adrien I, en faveur d'Althaeus, abbé de St. Maurice.
Non indiqué
Guichenon, Bibl. Sebus. Cent. II, N°91 (anno 871). — Gallia christiana, XII, Instr. 424. — Furrer, III, 27. — Mémorial de Fribourg, 1857, pag. 350.
Datation approximative : an 780

FOR 48
01.01.0804
31.12.0804
Le pape Léon passe à St. Maurice.
Medio Novembri nunciatum est ei (imperatori) Leonem papam Natalem domini secum celebrare velle, ubicunque hoc contingere potuisset. Quem statim, misso ad sanctum Mauricium Karolo filio suo, honorifice suscipere jussit, etc.
Eginhardi annales, apud Pertz, Script. I, 192.
Non indiqué

FOR 49
01.01.0814
31.12.0815
Fredarius, évêque de Lausanne, mort en 825.
-1)Tempore Ludovici imperatoris, filii Karoli magni, fuit quidam Fredarius episcopus Lausannensis, anno ab incarnatione domini DCCCXV, sed non inveni quamdiu. -2)Fredarius episcopus Lausannensis obiit anno domini DCCCXXV.
-1)Cartulaire de Lausanne, pag. 33. -2)Ibidem, pag. 7. -Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 242 et suiv.
Non indiqué

FOR 50
28.07.0814
28.07.0814
Deux chartes de l'empereur Louis-le-débonnaire, en faveur de l'église de Lausanne. Donation de la Balmette d'Eclépends, de Ferreires et de Mormont. Fredarius, évêque.
Data V Kalend. augusti anno primo imperii nostri, indicione VII.
M.D.R. VI. Cartulaire de Lausanne, pag. 238 à 241. — Zapf, Monumenta, tom. I, N° 1. — Verdeil, Hist. du canton de Vaud, tom. I, pag. 36, trad. — Hauréau, Gallia christiana, XV, Instr. 125.
Non indiqué

FOR 51
01.01.820
31.12.830
Bulle du pape Eugène II, en faveur du monastère de S. Maurice. Adalongus, évêque de Sion.
Non indiqué
Gallia christiana XII, Instr. 425. — Hist. patr. Mon. Chart. II, 5. — Furrer, III, 28. — Mémorial de Fribourg, 1857, pag. 353.
L'acte porte le nom du pape Alexandre, mais ce nom ne s'accorde pas avec l'époque de l'évêque Adalongus. On croit qu'il faut rapporter cette pièce au pape Eugène II, élu en 824. Datation approximative : an 824

FOR 52
01.01.0827
31.12.0850
David, évêque de Lausanne; ordonné en 827, tué à Anet, en 850, par le seigneur de Tegerfelden.
David Lausannensis episcopus ordinatus est anno ab incarnatione domini DCCCXXVII, et tenuit episcopatum XXIIII annis, et fuit interfectus. Audivi a Conone sacerdote de Anes, quod David episcopus interfectus fuit a domino de Tegerfelt, quod est juxta Rifelt, et suis in villa de Anes, juxta rivum qui currit per villam, juxta quemdam grossum lapidem in quo sanguis apparuit per multos annos, et quidam homines dicti episcopi ipsum prodiderunt. Unde et villa et unde ipsi erant adhuc vocatur Treitun.
Cartulaire de Lausanne, pag. 33.- Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 252 à 256.
Non indiqué

FOR 53
01.01.0825
31.12.0835
Détention du comte Wala, ministre de Louis le débonnaire, dans le château de Chillon.
Non indiqué
Vita Walae, apud Pertz, Script. II, 533 à 569. — Chillon, par M. L. Vulliemin, Lausanne, 1851, première partie.
Datation approximative : an 830

FOR 54
01.06.0839
30.06.0839
L'empereur Louis le débonnaire, étant à Worms, opère le partage de ses états entre ses fils Lothaire et Charles. Lothaire eut, dans sa part, l'Italie, la vallée d'Aoste, et une portion de la Bourgogne qui comprenait les comtés du Valais, de Vaud, de Scudinge et de Wirasque. Charles eut, dans son lot, les comtés de Genève et de Lyon, etc.
Non indiqué
Annales Bertiniani, apud Pertz, I, 434.
Non indiqué

FOR 55
01.01.0843
31.12.0843
Traité de Verdun, réglant le partage de l'Empire.
Hludovicus ultra Rhenum omnia, citra Rhenum vero Nemetum, Vangium et Moguntiam civitates pagosque sortitus est; Lotharius inter Rhenuum et Scaldem in mare decurrentem, et rursus per Camaracensem, Hainnoum, Lomensem, Castritium et eos comitatus qui Mosae citra contigui habentur, usque ad Ararem Rodano intluentem, et per deflexum Rodani in mare, cum comitatibus sibi utrimque adhaerentibus. Cetera usque ad Hispaniam Carolo cesserunt.
Annales Bertiniani, apud Pertz, I, 440.
Non indiqué

FOR 56
25.08.0849
25.08.0849
Diplôme de l'empereur Lothaire, au sujet du monastère de Moutier-Grandval.
Dat. VIII kal. sept. anno imperii in Italia XXX, in Francia X, indict. XII. Actum Romarici monte (Remiremont).
Bouquet, VIII, 385. — Schoepflin, A. D. I, 83. — Herrgott, Gen. II, 28. — Neugart, N° 327. — Trouillat, I, N°56.
Non indiqué

FOR 57
06.03.0852
14.04.0878
Armann (ou Hartmann), évêque de Lausanne; ordonné le 6 mars 852, mort le 14 avril 878, trois ans avant l'élection de son successeur.
Armannus Lausannensis episcopus fuit ordinatus die dominica II nonas marcii, luna XXV, anno ab incarnatione domini DCCCLI, et tenuit episcopatum XXVII annis......Ejus facta plurima erant in veteri Kartulario, et David predecessoris sui. Et fuit Helemosinarius S. Bernardi Montis Jovis.
Cartulaire de Lausanne, pag. 34. - Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 257 à 263.
Il est probable que la date de l'élection doit être réduite au nouveau style, attendu que le 6 mars tombe le dimanche en 852.

FOR 58
21.09.0854
21.09.0854
Diplôme de l'empereur Lothaire en faveur de l'abbaye de Saint-Oyen de Joux (Saint-Claude).
Dat. XI kal. octobr. anno imperii donni Hlotarii in Italia XXXV et in Francia XV, indict. XI. Actum Dodiniaca villa.
Dunod, hist. des Séquanois, preuves de l'abbaye de Saint-Claude, pag. 66. — Bouquet, VIII, 393.
Non indiqué

FOR 59
28.03.0856
28.03.0856
Hartmann, évêque de Lausanne, tient un synode à Curtille et y juge un différend élevé entre Léodande, curé de Bulle, et Frédolon, curé de Vuippens, relativement aux dîmes de Marsens, Echarlens, Vuippens, etc.
Datum in Curtilia, V kal. april. anno primo regnante Ludovico imperatore.
M.D.R. VI. Cartulaire de Lausanne, pag. 201. — Zapf, Mon. I, N° 4.
Non indiqué

FOR 60
01.01.0856
31.12.0856
Entrevue et partage entre Louis, empereur d'Italie, et Lothaire, roi de France, à Orbe.
Hludovicus, imperator Italiae, et Lotharius frater ejus, rex Franciae, cum Karlo puero germano suo apud Urbam conveniunt ; Ubi adeo pro regni paterni portionibus dissident, ut pene armis inter sese decernant. Karlo tamen fratri suo Provinciam et Ducatum Lugdunensem juxta paternam dispositionem distribuunt, eripientibus eum a fratre Lothario optimatibus, qui illum moliebatur in clericum tonsurare.
Annales Bertiniani, apud Pertz, I, 450.
Non indiqué

FOR 61
01.01.0859
31.12.0859
Lothaire remet à l'abbé Hucbert le duché situé entre le Jura et le Mont-Joux.
Lotharius Hucberto abbati ducatum inter Jurum et Montem Jovis commisit, eo quod tunc fidelissimus putaretur, utpote affinitate conjunctus propter sororem Thietbergam.
Reginonis chronicon, apud Pertz, I, 570.
Non indiqué

FOR 62
01.01.0859
31.12.0859
Nouveau partage entre Lothaire et son frère Louis. La Bourgogne transjurane est attribuée à ce dernier.
Lotharius fratri suo Hludovico Italorum regi, quamdam regni sui portionem attribuit, ea videlicet quae ultra Juram montem habebat, id est Genuam (Genevam), Lausonnam et Sedunum civitates, cum episcopatibus, monasteriis et comitatibus, praeter hospitale quod est in monte Jovis et Pipincensem comitatum.
Annales Bertiniani, apud Pertz, I, 453.
Non indiqué

FOR 63
01.01.0864
31.12.0864
Lothaire se rend à Orbe à la rencontre de son frère.
Lotharius .....per Gundulphi villam et Romerici-montem obviam fratri suo ad locum qui Urba dicitur, vadit; etc.
Annales Bertiniani, apud Pertz, I, 465.
Non indiqué

FOR 64
01.01.0864
31.12.0866
Mort du duc Hucbert, tué près d'Orbe par le comte Conrad.
1)Hugbertus clericus conjugatus et abbas monasterii S. Martini, qui Sancti Mauricii abbatiam et alios honores Hludovici imperatoris Italiae, contra voluntatem ipsius tenebat, ab hominibus ejus occiditur, etc. -2)Attamen idem Acephala Hucbertus novissime a Conrado comite peremptus est juxta castrum quod Urba dicitur.
1)Annales Bertiniani, anno 864, apud Pertz, I, 466. -2) Reginonis chronicon, anno 866, apud Pertz, I, 577.
Les auteurs ont varié quant à la date de la mort de Hucbert. Voir à ce sujet le mémoire de M. de Gingins sur les Hugonides, Archiv für Schweizer Geschichte, tom. IX, pag. 89 et 90.

FOR 65
29.03.0866
29.03.0866
Confirmation du roi Lothaire en faveur de l'abbaye de Moutier-Grandval.
Data IV kal. apr. anno regn. Hlotarii XI, indict. XIV. Actum in Arlegia, palatio regio (Marley en Alsace).
Mémoire pour l'église collégiale de Moutier-Grandval, 1788, pag. 104. — D'Achery spicilegium, tom. III, pag. 378 (anno 884).— Bouquet, VIII, 413. — Zeerleder, n° 3 (anno 851). — Trouillat, I, N° 61.
Quelques auteurs placent cet acte sous la date du 19 mars, XIV kal. aprilis.

FOR 66
17.01.0867
17.01.0867
Lothaire, roi de Lorraine et comte de Bourgogne, donne à sa femme Thietberge diverses propriétés situées dans les diocèses de Grenoble, de Maurienne, de Genève, de Lausanne, etc.
Dat. Aquisgrani, XVI kal. februarii, anno regni Lotharii XI, indict.XV.
Bouquet, XVIII, pag. 412. — Muratori, Antiq. Ital. II, 121.
Non indiqué

FOR 67
24.11.0867
24.11.0867
Le roi Lothaire donne à sa femme Thietberge des propriétés situées dans divers évêchés, entr'autres dans ceux de Genève et de Lausanne.
Dat. VIII kal. dec. anno regni regis Hlotarii XII, indict. I. Actum Dodiniaco.
Muratori, Antiq. Ital. II, pag. 122, extrait. — Orig. Guelf. II, 92.
Non indiqué

FOR 68
01.01.0868
31.12.0868
L'évêque Hartmann et les prêtres réunis avec lui en synode à Curtilles, adjugent à Teutland, curé de Bulle, des dîmes qui lui étaient disputées par Leutramne, curé de Vuippens.
Facta notilia regnante domino nostro Lothario rege anno XIII.
M.D.R. VI. Cartulaire de Lausanne, pag. 203. — Zapf, Mon. I, N° 5.
Comparez avec la charte du 28 mars 856.

FOR 69
19.01.0869
19.01.0869
Lothaire II donne à Berta, abbesse de Zurich, fille du roi Louis le Germanique, des biens situés à Ammerschweyr (Mariville) et Schlettstadt, en Alsace.
Data XI Cal. februarii, anno DCCCLXIX, regni Lotharii XIV, indict. II, Actum Urba villa regia.
Grandidier, Codex diplom. eccles. Argentin, tom. II, N° 136, pag. 253. — Idem, Hist. d'Alsace, tit. 202. Extrait.
Non indiqué

FOR 70
01.01.0869
31.12.0869
Le roi Charles-le-Chauve donne l'abbaye de St. Maurice à Boson, frère de Richilde.
Qua de re eidem Bosoni abbatiam sancti Mauritii cum aliis honoribus dedit.
Annales Bertiniani, apud Pertz, 1, 486.
Non indiqué

FOR 71
08.08.0870
08.08.0870
Partage du royaume de Lorraine entre Charles-le-Chauve et Louis de Germanie. Enumération des localités partagées entre les deux frères.
Non indiqué
Annales Bertiniani, apud Pertz, I, 488. — Duchesne, Hist. Franc. II, 453, et III, 239.— Bouquet, VII, 108. — Trouillat, I, N° 63.
Non indiqué

FOR 72
01.01.0870
31.12.0870
Rodolphe, comte et abbé de Saint-Maurice d'Agaune, concède à l'impératrice Angelberge, à titre de praestaria (in nomine libelli site praestariae), deux terres situées dans le royaume de Toscane (in regno Tusciae).
Non indiqué
Muratori, Antiq. Ital. III, 156. — Or. Guelf. II, pag. 101.
Non indiqué

FOR 73
14.05.0871
14.05.0871
Ison, moine de Saint-Gall, sur la demande de Rodolphe, qui fut plus tard roi de Bourgogne, se rend dans l'abbaye de Moutier-Grandval, pour y enseigner. Il meurt dans cette abbaye.
Non indiqué
Eckehard, apud Pertz, II, 93. — Trouillat, I, N° 64.
Non indiqué

FOR 74
24.03.0878
24.03.0878
Charles-le-Gros confirme, en faveur de l'abbaye de Moutier-Grandval, la possession de certaines propriétés données à ce monastère par Engilgozsus.
Data IX kal. apr. anno incarn. DCCCLXXVIII, indict. XI, anno regni regis Karoli tertio.
Trouillat, I, N° 65.
Non indiqué

FOR 75
10.06.0878
10.06.0878
Lettre du pape Jean VIII, à Théodoric, archevêque de Besançon, dans laquelle il est question de la vacance de l'église de Lausanne.
Dat. IV idus junias, indict. XI.
Bouquet, IX, 165. — Mansi, XVII, 89. — Hauréau, Gallia christiana, XV, Instr. 125.
Non indiqué

FOR 76
01.01.0878
31.12.0892
Jeronimus, évêque de Lausanne; élu en 878 ou 879, ordonné en 881, mort en 892.
Jeronimus episcopus fuit ordinatus anno ab incarnatione domini DCCCLXXXI, tertio anno post decessum Harmanni predecessoris sui, et tenuit episcopatum XII annis. Ejus facta plurima et bona erant scripta in Kartulario.
Cartulaire de Lausanne, pag. 34.- Mémorial de Fribourg, 1858, pag. 264 à 276.
Non indiqué

FOR 77
15.10.0879
15.10.0879
Actes du concile de Mantala, dans lequel fut élu le roi Boson. Hieronimus, évêque de Lausanne, assiste au concile.
Actum apud Mantalam, anno incarnat. DCCCLXXIX, idibus octobris.
Duchesne, Hist. Franc. II, 480. — Bouquet, IX, 304. — Dunod, Hist. des Sequanois, II, 586. — etc.
Non indiqué

FOR 78
20.06.0880
20.06.0880
Epitre du pape Jean VIII, au roi Charles-le-Gros, par laquelle il l'invite à permettre que Hieronimus reste en possession paisible de l'évêché de Lausanne, etc.
Dat. XX die mensis junii, indict. XIII.
Bouquet, IX, 190. — Mansi, XVII, 178.
Non indiqué

FOR 79
28.02.0881
28.02.0881
Le prêtre Waldramnus donne à l'église de Lausanne des terres situées à Combremont, dans le territoire de Granges. Hieronimus évêque.
Dat. II Kal. Martii anno I, regn. Karolo imperatore.
M.D.R. VI. Cartulaire de Lausanne, pag. 342.
Non indiqué

FOR 80
01.01.0871
31.12.0891
Lettres du pape Jean VIII aux Genevois, pour les inviter à obéir à l'évêque Optandus, nouvellement nommé. Trois lettres du même adressées à Oltramne, archevêque de Vienne, sur le même sujet.Sine data.
Non indiqué
Spon, édit. 1730, I, 35, notes. — Sirmond, III, pag. 516 à 518. — Besson, pag. 8. — M.D.G. II, pag. 134.
Datation approximative : an 881.

FOR 81
20.09.0884
20.09.0884
L'empereur Charles-le-Gros confirme, en faveur du monastère de Moutier-Grandval, la donation de plusieurs terres, entre autres celle de Nugerol.
Dat. XII Kal. Oct. anno DCCCLXXXIV, indict. III, regni VIII, imp. IV, Actum Radesbonae.
Mémoire pour l'église collégiale de Moutier-Grandval, pag. 105. — Bouquet, IX, 334. — Herrgott. Gen. II, 51. — Neugart, N° 550. — Schoepflin, A. D. I, 93. — Zeerleder, N° 5. — Trouillat, I, N° 67.
Non indiqué

FOR 82
15.02.0885
15.02.0885
L'empereur Charles-le-Gros donne à Vodelgise, vassal de Rodolphe (vassallo Ruodolfi fidelis et dilecti marchionis nostri), diverses terres situées dans le comté de Vaud, savoir à Champagne, Fiez, Corcelles, Clendy, Epautheyres, Suchy, Grava, etc.
Dat. XV kal. martii, anno imperii in Italia V, in Francia III, indict. III.
M.D.R. VI. Cartulaire de Lausanne, pag. 132. — Zapf, Mon. I, N° 9. — Verdeil, hist. du canton de Vaud. I, 59, trad.
Non indiqué

FOR 83
08.08.0885
08.08.0885
1)Réginold donne au clergé de Lausanne l'église de St. Prex et la villa de Dracy. -2)Investiture en faveur de l'évêque Hieronimus faite le 13 août.
1)Dat. die veneris VIII idus Augusti, anno VI imperante Karolo tertio per circumquasque regiones. -2)Acta in ipsa ecclesia idus Augusti.
M.D.R. VI. Cartulaire de Lausanne, pag. 275 à 277. — Zapf, Mon. I, N° 10 et 11 (anno 886.) — Hauréau, Gallia Christiana, XV, Instr. 126 (anno 890).
Nous plaçons cette charte en 885, parce que c'est en cette année que le 6 août tombe le vendredi.