![]() |
![]() |
Vous êtes ici : CH > EDIT > REG > 000 > 000 > 001 > 0029
Fiche précédente | Fiche suivante |
Date début | 01.01.0395 |
Date de fin | 31.12.0405 |
Cote | REG 29 |
Contenu | Division en civitates de chacune des provinces des Gaules. - Cette division est mentionnée dans un document dont il existe plusieurs manuscrits datant d'époques différentes, savoir : - A. Notitia provinciarum et Civitatum antiquae Galliae, Honorii Augusti, ut videtur, temporibus condita. D'après cette Notice, que l'on suppose être du temps d'Honorius, Genève était la première, après la métropole, mentionnée parmi les civitates de la province Viennoise. Provincia Viennensis numero XIII. Metropolis civitas Viennensium (Vienne). Civitas Genavensium (Genève). Civitas Gratianopolitana (Grenoble). Civitas Albensium, al. Alpensium (Aps, près Viviers). Civitas Deensium (Die). Civitas Valentinorum (Valence). Civitas Tricastinorum (Saint-Paul-Trois-Châteaux). Civitas Vasensium (Vaison). Civitas Aurosicorum (Orange). Civitas Cabellicorum (Cavaillon). Civitas Avennicorum (Avignon). Civitas Arelatensium (Arles). Civitas Massiliensium (Marseille). Quant à la province Maxima Sequanorum, on y distinguait quatre civitates : Metropolis civitas Vesonciensium (Besançon), civitas Equestrium Noiodunus (Nyon), civitas Elvitiorum Aventicus (Avenches), civitas Basilensium (Bâle); puis on y trouvait trois castra: Vindonissense, Ebredunense, Rauracense, et un portus Abucini (Port-sur-Saône). - B.Capitulatio de nominibus regionum Galliae, ex duobus pervetustis codicibus manuscriptis qui asservantur in bibliotheca viri illustris Francisci Thuani, Iacobi Augusti filii. Ces manuscrits publiés par Duchesne, donnent, pour la province Viennoise, les mêmes civitates que la Notice ci-dessus (A) en ajoutant civitas Carpentoratensium (Carpentras). En outre, Genève y est désignée sous le nom de civitas Genevensium idem et Palustria. - C. Notitia provinciarum vel civitatum regionis Galliae, ex codicibus clarissimi Philiberti de Sault, senatoris Burdegalensis. - D. Un dernier manuscrit de cette notice, celui dit de Petau, mentionne Gondebaud et est d'une date évidemment postérieure aux précédents. Voy. ci-après : [47]. |
Bibliographie | A: Publiée en premier lieu par Sirmond, Concil. Gall. 1629, t.I, Préface.- Duchesne, I, p. 4. - D. Bouquet, I, p. 122. - Voy. Böcking, II, p. 471.- La division de l'empire romain en provinciae et civitates a généralement servi de base à la circonscription ecclésiastique au moyen âge, les chefs-lieux des civitates étant devenus sièges d'évêchés, et l'évêque du chef-lieu de chaque provincia ayant obtenu pins tard la suprématie sur les autres prélats de la province. Voy. Guérard, Division territ, de la Gaule, Paris 1832, p. 42, 80 et passim. B: Duchesne, I, p. 6-7. - D. Bouquet, II, p. 1-3. - Le mot palustris signifie marécageux, mais on ignore si c'est en raison de la situation de Genève, ou du caractère de la région dont elle était le chef-lieu, que l'épithète de palustria a été donnée à cette civitas. - C. Ces manuscrits publiés par Duchesne, I, p. 12-14, ne diffèrent des précédents que par l'addition ou la suppression d'une ou deux civitates, autres que Genève. - D. Bouquet, II, p. 8-9. |